Vanaf februari heeft Aestate drie afstudeerders met elk een eigen onderzoek. Wesley den Horder is een onderzoek gestart naar flexibele en innovatieve onderwijsomgevingen.
Het digitaliseren van het onderwijs is een onderwerp dat al langere tijd op de agenda staat van onderwijsinstellingen. Een nieuwe generatie leerlingen stroomt met een aantal jaar binnen als studenten op hogescholen en universiteiten. Deze generatie is opgegroeid met razendsnel internet, een door sociale media gevormd netwerk en gigantische hoeveelheden informatie die binnen enkele seconden kunnen worden gebruikt. Dit vraagt om vernieuwingen binnen het onderwijssysteem. De ontwikkelingen ontstaan door de coronacrisis hebben bewezen dat een alternatieve manier van werken beschikbaar is en wellicht zelfs grote voordelen met zich mee brengt.
Veel onderwijsinstellingen zijn al een lange tijd bezig met het uitwerken van nieuwe visies en het analyseren van de huidige didactiek. De verandering van traditioneel- naar competentiegericht onderwijs is jaren geleden al ingevoerd en wordt nog steeds geoptimaliseerd. Des te opvallender is het dat de digitalisering van het onderwijs op veel weerstand stuit. Leerlingen die op dit moment al op de basisschool leren omgaan met iPads en laptops, moesten (tot voor kort) gedurende hun studie weer terugvallen op ‘ouderwetse’ boeken. Verschillende bronnen tonen aan dat deze nieuwe generatie makkelijker leert door het zien en gelijktijdig verwerken van digitale informatie, en toch is er nog te weinig over deze mogelijkheden te zien in de onderwijsgebouwen. Het argument dat vaak gebruikt wordt is dat juist het fysieke aspect van een instelling voor verbinding zorgt bij de studenten. Toch geven steeds meer docenten aan dat onderdelen van het onderwijs prima gedigitaliseerd kunnen worden.
De docent
Ook de rol van docent verandert. Deze vervult niet langer een autoritaire functie op de voorgrond van het klaslokaal, maar neemt steeds vaker een coachende rol in en ondersteunt de student bij diens ontwikkeling. Om deze competentiegerichte vorm van onderwijs te realiseren is ook een vernieuwde leeromgeving nodig. De ouderwetse hoorcolleges zijn langzaam aan het vervagen en worden tegenwoordig online gegeven. Het betekent dat de hoeveelheid traditionele ruimten niet langer nodig is, waardoor ruimte ontstaat voor besparing of innovatie. Het vervangen van de huidige ruimten door plekken waar studenten in groepen kunnen werken lijkt op dit moment nog voor de hand liggend.
Innovatie
Daarom brengt een crisis, zoals de huidige coronacrisis, ondanks alle verschrikkingen een voordeel met zich mee: mensen stellen zich open om te innoveren! Onderwerpen als digitalisering die voorheen taboe waren, worden nu in hoog tempo uitgewerkt om het onderwijs te laten doorgaan. Docenten die voorheen niks van online vergaderen wilden afweten, zijn nu bereid om dit te doen. Toetsen, studiemateriaal en colleges worden online gezet om de studenten te ondersteunen. De vraag is of deze ontwikkeling na de crisis wordt doorgetrokken, of dat het weer afzwakt. Het feit blijft dat het optimaliseren van de digitale leeromgeving voor tijdsbesparing kan zorgen, wat gebruikt kan worden voor de coachende rol van de docent.
Belangrijk hierbij is dat niet alle aandacht gaat naar het digitaliseren van het onderwijsmateriaal, maar dat ook tijd en energie wordt gestopt in de sociale cohesie tussen de studenten en docenten. Hoe zorg je in deze tijd van afstand houden voor die veilige leeromgeving? Hoe creëer je een digitale omgeving waarin leerlingen en studenten fouten durven te maken zonder de angst dat dit het hele internet rondgaat? Duidelijk is wel dat de digitalisering van het onderwijs die nu op grote schaal plaatsvindt blijvende gevolgen zal hebben. De vraag is welke?
Onderzoek
De vernieuwingen in het onderwijs zorgen ervoor dat instellingen opnieuw kijken naar een toekomstbestendige en flexibele manier van het inrichten van de onderwijsruimten. Deze vernieuwing in het onderwijs zorgt ervoor dat het gebouw en de fysieke omgeving niet altijd meer passend is. Door de noodzaak om het onderwijs op afstand vorm te geven is een nieuwe werkelijkheid ontstaan. Deze nieuwe werkelijkheid wordt meegenomen in het afstudeeronderzoek naar succes en faalfactoren van de innovatieve onderwijsomgeving in Wesley’s onderzoek. Dit moet leiden tot een advies aan onderwijsinstellingen over op welke wijze zij de fysieke en digitale omgeving optimaal zouden kunnen laten aansluiten, en welke gevolgen dat heeft voor het mentale en didactische aspect.
De toekomst
Nu is het natuurlijk niet exact duidelijk hoe de toekomst in het onderwijs eruit komt te zien. Welke keuzes kunnen er gemaakt worden om de fysieke leeromgeving aan te laten sluiten bij de digitale onderwijsmiddelen én bij de student van de toekomst? Zal de student meer thuiswerken en worden de instellingen alleen nog ontmoetingsplekken of gaan we terug naar de schoolbanken? Vinden hoorcolleges ook de komende jaren online plaats of is er een grote meerwaarde om met z’n allen in collegezalen te luisteren naar de docent? En hoe zit het met de docent? Hoe houdt deze de voortgang in de gaten en het contact met de studenten en zijn collega’s in stand? Het zijn allemaal vragen waar op dit moment nog geen concrete antwoorden op zijn. Het is echter wel belangrijk om nu al te beginnen met het achterhalen van deze informatie, zodat er tijdig actie ondernomen wordt om de kwaliteit van het onderwijs en de onderwijsomgeving te verbeteren.
Berg, R. v., & Bleijswijk, M. (2019, Juni 20). Opgroeien generatie Z. Opgehaald van Frankwachting: https://www.frankwatching.com/archive/2019/06/20/opgroeien-generatie-z-woke/
Docky, N., & Nickmans, G. (2010). Competentiegericht opleiden en toetsen: Theorie en praktijk van flexibel leren (Tweede druk ed.). Den Haag: Boom Lemma Uitgevers.
Kuijk, J. v. (2020, Februari 14). Het ontwerp van een collegezaal is belangrijker dan u denkt. Volkskrant.
Nagelmaeker, F., Pieterse, C., & Peek, V. (2018). Trendrapport FM Onderwijs 2018. VFM facility experts.
Voogt, J., & Roblin, P. (2010). 21st Century Skills. Enschede: Universiteit Twente.
Voogt, J., & Roblin, P. (2012). A comparative analysis of internation frameworks for 21st century competences implications for natinal curriculum policies. Journal of curriculum studies, 44(3), 299-321.
Veen, W. (2010). Homo Zappiens: opgroeien, leven en werken in een digitaal tijdperk. Amsterdam: Pearson Education.
Sluijsmans, D., Peeters, A., Jakobs, L., & Weijzen, S. (2012). De kwaliteit van toetsing onder de loep. OnderwijsInnovatie
Jaspers, M., & Heijmen-Versteegen, I. (2004). Toetswijzer competentiegericht begeleiden & beoordelen in het Hoger onderwijs.
Hueck, H. (2020, Maart 20). onlineonderwijs-zet-enorme-druk-op-universiteiten. Opgehaald van FD: https://fd.nl/achtergrond/1338266/onlineonderwijs-zet-enorme-druk-op-universiteiten
